Ajurweda to starożytny system medycyny i filozofii życia, który wywodzi się z Indii i ma ponad pięć tysięcy lat. Sama nazwa pochodzi z sanskrytu, gdzie „ajur” oznacza życie, a „weda” wiedzę, co można tłumaczyć jako „wiedza o życiu”. Ajurweda traktuje człowieka w sposób holistyczny, łącząc zdrowie fizyczne, psychiczne i duchowe, uznając, że wszystkie te elementy są ze sobą nierozerwalnie związane.
Według ajurwedy kluczem do zdrowia jest utrzymanie równowagi w organizmie. Człowiek z natury ma swoją indywidualną konstytucję zdrowotną, na którą składają się trzy podstawowe energie. Ajurweda to nie tylko medycyna, ale również filozofia życia, która uczy, jak żyć w harmonii z naturą, jak dbać o swoje ciało i umysł, a także jak rozumieć potrzeby swojego organizmu. Wprowadza w życie zasady zrównoważonego stylu życia, który ma na celu nie tylko leczenie chorób, ale przede wszystkim ich zapobieganie, poprzez dbanie o codzienną równowagę i dobre samopoczucie.
Jak jednak ajurweda radzi sobie z problemami natury psychicznej i emocjonalnej? Ajurweda podchodzi do zdrowia psychicznego w sposób holistyczny, traktując umysł, ciało i ducha jako nierozłączne elementy. W ajurwedzie zdrowie psychiczne jest ściśle związane z równowagą energetyczną (dosz), stanem emocji oraz stylem życia. Zakłada się, że zaburzenia psychiczne powstają, gdy dojdzie do dysharmonii w doszach, co prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu umysłu i emocji.
W Ajurwedzie zawsze dążymy do odkrycia źródła problemu zdrowotnego, przyczyny dolegliwości czy choroby. Kluczowe pytanie, które sobie zadajemy, to: „co jest rzeczywistą przyczyną choroby?”. Staramy się dotrzeć do samego rdzenia zaburzeń, dolegliwości i dyskomfortu, by zrozumieć, co wywołuje te objawy.
Po pierwsze
Pierwsza zasada Ajurwedy mówi, że każda choroba ma trzy potencjalne przyczyny. Pierwszą z nich jest prakriti, czyli nasza unikalna, wrodzona natura. To indywidualne predyspozycje, podatności oraz słabości narządów i systemów w organizmie. Ajurweda określa takie dolegliwości jako naturalne. Kluczowe jest zrozumienie swojego prakriti, czyli tego, kim jesteś na poziomie fizycznym i psychicznym. Następnie wprowadzasz działania, które pomagają zrównoważyć twoje skłonności i ograniczenia, co pozwala zapobiegać lub łagodzić choroby. Aby poznać swoje prakriti możesz zrobić test na dosze, spotkać się z takim jak ja terapeutą zdrowia ale najlepiej udać się do prawdziwego doktora ajurwedyjskiego, ja w tym miejscu zawsze polecam mojego przyjaciela Dr Dilbaga Jindala bo to on poprzez znajomość diagnozy z pulsu dokładnie określi Twoje prakriti. Poznanie swojego prakriti jest niejako momentem zrozumienia siebie.
Prakriti można porównać do rodzinnego domu – to stan zdrowia, z którym przychodzimy na świat, nasze pierwotne „miejsce”, które definiuje nas jako osoby. To właśnie ono określa, kim jesteśmy, jakie mamy mocne i słabe strony, a także gdzie tkwią nasze predyspozycje do chorób oraz zdrowia. Zgodnie z naukami Ajurwedy, wszystko to zostaje ustalone już w momencie poczęcia, kiedy materiał od mamy i taty się łączy, tworząc pierwszą komórkę. Już wtedy zapisane są podstawy naszego zdrowia, które następnie ewoluują w trakcie rozwoju, zarówno przed, jak i po narodzinach. Poznanie swojego prakriti to zrozumienie, jaki jest twój idealny stan zdrowia.
Druga przyczyna to mentalne prakriti, czyli nasza niepowtarzalna konstrukcja psychicznych i emocjonalnych cech. W kontekście mentalnym, prakriti obejmuje indywidualny sposób myślenia, przeżywania emocji i reagowania na otoczenie. Mentalne prakriti określa, jak dana osoba doświadcza świata wewnętrznego i zewnętrznego – jej naturalne skłonności umysłowe, temperament i emocje. Odnosi się to do twojego umysłu oraz sposobu, w jaki doświadczasz rzeczywistości. Jest to coś unikalnego, przypisanego tylko tobie, z czym zaczynasz życie, a później kształtowanego przez wpływy środowiska, w którym się znajdujesz. To właśnie ono odpowiada za tzw. choroby psychosomatyczne – schorzenia, które mają swoje źródło w umyśle, a następnie przejawiają się w ciele. Stanowią one dużą część współczesnych problemów zdrowotnych.
Przykładowo, osoba z dominującą doszą vata może być bardziej kreatywna, ale także podatna na stres i lęk, podczas gdy ktoś z przewagą pitta może być ambitny i decyzyjny, ale również skłonny do gniewu. Zrozumienie swojego mentalnego prakriti pomaga w lepszym radzeniu sobie ze stresem, emocjami oraz w podejmowaniu zdrowych nawyków w zgodzie ze swoją naturą.
Trzecia przyczyna to czynniki, które potęgują Twoje wrodzone cechy i skłonności. Są one najczęstszym źródłem problemów zdrowotnych, ale jednocześnie stanowią największą szansę na poprawę. Rozpoznając te czynniki i ucząc się, jak wpływają na Ciebie, możesz je ograniczyć, neutralizować lub zrównoważyć, co pomoże Ci osiągnąć większą równowagę i zdrowie.
Po drugie
Druga zasada psychologii ajurwedyjskiej podkreśla, że problemy mentalne wymagają działań mających na celu zrównoważenie umysłu i emocji. Problemy fizyczne i mentalne wymagają różnych podejść do leczenia. Kwestie mentalne wymagają szczególnej uwagi wobec umysłu, a leczenie powinno koncentrować się na balansowaniu emocji i stanu psychicznego.
Po trzecie
Trzecia zasada to czynniki, które nasilają twoje wrodzone właściwości i skłonności. To najczęstsza przyczyna chorób i zarazem największa szansa. Jeśli poznasz te czynniki, zrozumiesz w jaki sposób na ciebie oddziaływują, nauczysz je minimalizować, neutralizować lub kompensować, zbliżysz się w stronę równowagi i zdrowia.
Pierwszy stan to sattva. W ajurwedzie sattva to jedna z trzech podstawowych jakości opisujących właściwości umysłu i natury rzeczywistości. Sattva oznacza „czystość” lub „przejrzystość” i jest związane z równowagą, mądrością i harmonią. Kiedy dominującą jakością w życiu danej osoby jest sattva, oznacza to, że osoba jest spokojna, zrównoważona, klarowna w myśleniu i działa z empatią i współczuciem. Sattva sprzyja rozwojowi duchowemu, dobremu zdrowiu psychicznemu i fizycznemu, a także pozytywnym relacjom z innymi. W praktyce ajurwedyjskiej dąży się do zwiększenia jakości sattva w celu osiągnięcia lepszej równowagi i harmonii w życiu. W rzeczywistości cała natura jest pełna sattvy.
Dla przykładu możesz wyobrazić sobie nauczyciela, który prowadzi lekcje w sposób pełen spokoju i cierpliwości. Zamiast reagować na trudne sytuacje z frustracją, nauczyciel potrafi spokojnie i mądrze rozwiązywać problemy, motywując swoich uczniów i wspierając ich rozwój. W jego obecności uczniowie czują się bezpieczni i zainspirowani, co sprzyja ich nauce i osobistemu rozwojowi. To, co wyróżnia tego nauczyciela, to jakość sattva – jego spokój, klarowność myślenia i empatia wpływają pozytywnie na otoczenie. Sattva przejawia się w jego umiejętności utrzymywania harmonii w klasie, inspirowania uczniów i tworzenia atmosfery sprzyjającej nauce.
Sattvy w naszym świecie jest coraz mniej. Wzrasta brak chwil, miejsc i przestrzeni, które są czyste, spokojne i nieprzeciążone. Coraz trudniej znaleźć miejsca, w których czujemy harmonię, spokój i radość bez wyraźnego powodu. Większość zaleceń Ayurvedy można sprowadzić do jednego kluczowego celu – wzmocnienia satwy w naszym życiu. Satwa ma istotny wpływ na nasz umysł, kształtując nasze psychiczne i emocjonalne stany.
Drugi stan to rajas, który odzwierciedla aktywność, energię i nieustanny ruch. Jest to stan pełen pobudzenia, działania i zamieszania, gdzie dominują dynamiczne zmiany i ciągła aktywność. Odpowiednia ilość rajasu dodaje energii, sprawia, że cieszymy się życiem i korzystamy z jego możliwości. Jednak gdy doznania są zbyt intensywne, mogą stać się przytłaczające i wyczerpujące. Przykład rajasu w życiu codziennym to intensywna praca nad projektem w pracy, gdzie jesteśmy nieustannie zajęcu, pełni energii i musimy szybko reagować na zmieniające się okoliczności. Może to obejmować również sytuacje takie jak gorączkowe planowanie dużej imprezy, ciągłe przeskakiwanie między zadaniami, czy też chwile, gdy jesteśmy mocno pobudzeni i w ciągłym ruchu, co prowadzi do poczucia chaosu i braku spokoju.
Zbyt dużo rajasu może prowadzić do chronicznego zmęczenia i wypalenia, gdyż nadmiar bodźców i nieustanna aktywność wyczerpują naszą energię. Kiedy umysł jest zanurzony w rajasie, nasze myśli są twórcze i strategiczne, a nowe pomysły pojawiają się niemal bez końca. Jednakże, gdy tej intensywności jest zbyt wiele, pasja może przerodzić się w obsesję, a myśli w nieustanną gonitwę. Czujemy się wtedy niespokojni, pełni ambicji i agresji, skupieni na nieustannym poszukiwaniu bodźców i spełnienia. W takim przypadku przesuwamy się do trzeciego stanu, gdzie zmęczenie i przygnębienie stają się dominującymi uczuciami.
Trzeci stan to tamas. Jest to stan stagnacji, zatrzymania, bezruchu i apatii, ale także okres odpoczynku i relaksu po nadmiernym wysiłku i pobudzeniu. Kiedy umysł znajduje się w stanie tamasu, staje się ospały, ciężki i spowolniony. Ten stan prowadzi do odpoczynku, ale może też prowadzić do degeneracji i rozkładu. Tamas przynosi ulgę od nieustannego ruchu myśli, ale nadmiar tego stanu sprawia, że utkwimy w martwym punkcie. Czujemy się letargiczni, przywiązani do stagnacji i źle zorganizowani. Wszystko wydaje się trudne i beznadziejne, a nasze myśli są przesycone pesymizmem i depresją. Brakuje nam chęci do działania, czujemy się przytłoczeni i zniechęceni. Nasze negatywne przekonania utrzymują nas w stanie stagnacji, utrudniając zobaczenie rzeczywistości z właściwej perspektywy.
Przykład bycia w energii tamas to okres, gdy czujesz się przytłoczony i zmęczony, co prowadzi do apatii i braku motywacji. Na przykład, osoba pracująca na linii produkcyjnej w fabryce, wykonująca te same czynności codziennie przez wiele godzin, może odczuwać apatię i zniechęcenie. W takim przypadku praca staje się ciężką rutyną, a brak zmienności i wyzwań może prowadzić do poczucia stagnacji, letargii i wypalenia zawodowego. Często takie osoby mogą mieć trudności z utrzymaniem motywacji i energii, co jest typowe dla stanu tamasu.
Satva to stan harmonii, spokoju i równowagi. Rajas oznacza aktywność, działanie i pobudzenie. Tamas z kolei to zastój, bezruch i apatia. Każdy z tych trzech stanów ma swoje miejsce, wartość i cel w naszym życiu. Żaden z nich nie jest lepszy od innych – każdy ma swoją rolę i przyczynia się do całości naszego doświadczenia.
Po czwarte
Czwarta zasada psychologii ajurwedyjskiej jest ściśle powiązana z poprzednią. Mówi, że umysł przemieszcza się wzdłuż kontinuum trzech stanów: Satvy, Rajasu i Tamasa. Te stany tworzą kontinuum, wzdłuż którego umysł podróżuje. W zależności od tego, gdzie znajduje się na tym kontinuum i w jakim stanie jest, objawia się różnymi właściwościami i zachowaniami.
To właśnie 4 istotne zasady psychologii ajurwedyjskiej. Pierwsza zasada mówi, że każda choroba może mieć trzy źródła przyczyn. W psychologii skupiamy się szczególnie na tych, które mają swoje korzenie w umyśle i sercu. Druga zasada wskazuje, że problemy mentalne wymagają działań mających na celu balansowanie umysłu i emocji. Trzecia zasada ujawnia, że istnieją trzy stany, które wpływają na wszystko, co nas otacza. W psychologii ajurwedyjskiej interesuje nas, jak umysł i emocje zmieniają się w tych stanach. Czwarta zasada wyjaśnia, że umysł przemieszcza się wzdłuż kontinuum tych trzech stanów: Satwy, Rajasu i Tamasa.
